Ruchomy czas pracy – czym się charakteryzuje?

Ruchomy czas pracy nie jest systemem czasu pracy, takim jak choćby równoważny system czasu pracy czy zadaniowy system czasu pracy. Taki system wyznacza ramy czasowe i organizacyjne pracy. Natomiast w przypadku ruchomego czasu pracy, chodzi o osadzenie systemu czasu pracy w konkretnych godzinach doby pracowniczej. Tym samym ruchomy czas pracy może być zastosowany w każdym systemie czasu pracy i w różnych jego wymiarach, również w przypadku osób, których nie można zatrudniać w godzinach nadliczbowych. W takim razie co oznacza ruchomy czas pracy?

Jest to nie mniej i nie więcej jak rozwiązanie, które pozwala pracownikom korzystać z elastycznego czasu pracy. Zgodnie z zapisami w Kodeksie pracy (art. 140 k.p.) rozkład czasu pracy może przewidywać różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy, a także może przewidywać przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy. W praktyce oznacza to, że pracodawca może wprowadzić harmonogramy czasu pracy, które będą przewidywały różne godziny rozpoczynania pracy zarówno w poszczególnych dniach, jak i dla poszczególnych pracowników. Oznacza to również, że pracownik może samodzielnie zdecydować o momencie rozpoczęcia pracy, z uwzględnieniem ustalonego przez pracodawcę przedziału czasu. Ta ostatnia forma jest coraz częściej traktowana jako benefit dla pracowników.

Jak wprowadzić ruchomy czas pracy?

Ruchomy czas pracy może zostać wprowadzony zarówno z inicjatywy pracodawcy, jak i na indywidualny wniosek pracownika. Może on zostać wprowadzony zarówno dla całej firmy, jak i dla konkretnych działów, zespołów lub poszczególnych pracowników.

Uzyskanie od pracodawcy zgody na wprowadzenie ruchomego czasu pracy umożliwia wniosek, w którym należy wskazać przedział czasu, w jakim możemy wykonywać pracę. Można również wyjaśnić przyczynę, dla której wnioskujemy o ruchomy czas pracy. Takie uzasadnienie może pomóc uzyskać zgodę, choć trzeba pamiętać, że pracodawca nie musi przychylić się do wniosku albo może wprowadzić elastyczne godziny pracy na czas określony, aby wypróbować takie rozwiązanie przed podjęciem ostatecznej decyzji.

Z kolei pracodawca może wprowadzić ruchomy czas pracy poprzez wprowadzenie zapisu o stosowaniu ruchomego czasu pracy do układu zbiorowego pracy i poprzez zawarcie porozumienia z zakładową organizacją związkową lub z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie obowiązującym w danym zakładzie pracy. Zaleca się również wprowadzenie przyjętych zmian do regulaminu pracy.

Elastyczny czas pracy a godziny nadliczbowe

Ruchomy czas pracy pozwala na określenie konkretnej godziny rozpoczęcia pracy w zależności od dnia tygodnia, co umożliwia rozpoczęcie pracy w tej samej dobie pracowniczej. Oznacza to, że na przykład w poniedziałek pracownik może rozpocząć wykonywanie pracy o 10.00, a we wtorek o 8.00, co oznacza, iż nie zostanie zachowana przerwa 24-godzinna pomiędzy rozpoczęciem pracy w poszczególnych dniach. Ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych. Trzeba jednak zaznaczyć, że wykonywanie pracy w oparciu o ruchomy rozkład czasu pracy nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku. Tym samym należy zachować przynajmniej 11-godzinny odpoczynek dobowy, a więc pomiędzy zakończeniem a rozpoczęciem kolejnego dnia pracy. Należy również zagwarantować pracownikowi minimum 35-godzinny nieprzerwany odpoczynek w ciągu tygodnia.

Przyjęcie ruchomego czasu pracy nie wyklucza wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych. Nadgodziny powstaną wtedy, gdy zostanie przekroczona norma dobowa lub przeciętna norma tygodniowa, na przykład wtedy, gdy pracodawca poleci pracownikowi rozpoczęcie pracy wcześniej niż w godzinach wynikających z przyjętego grafiku.

Zalety elastycznego czasu pracy

Ruchomy czas pracy jest rozwiązaniem, które przynosi wiele korzyści zarówno dla pracodawców, jak i dla pracowników. Elastyczny czas pracy jest bardzo często stosowany w handlu oraz w sektorze usług, gdzie konieczne jest dostosowanie godzin pracy pracowników do potrzeb klientów i natężenia ruchu w poszczególnych dniach czy godzinach. Jest to też doskonała opcja dla branży transportowej, choć sprawdza się też w przedsiębiorstwach z innych sektorów. Elastyczny czas pracy jest też coraz chętniej wprowadzany przez duże korporacje, które promują ideę work-life balance. Dzięki temu pracownicy mogą łączyć wykonywanie obowiązków zawodowych z opieką nad dziećmi czy innymi obowiązkami w życiu prywatnym.