Młodociany pracownik

Zgodnie z Kodeksem Pracy pracownikiem młodocianym jest osoba między piętnastym a osiemnastym rokiem życia. Zatrudnienie osoby niepełnoletniej jest możliwe pod pewnymi warunkami. Przede wszystkim można zatrudnić tylko tych młodocianych, którzy ukończyli co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową. Ponadto muszą oni przedstawić świadectwo lekarskie potwierdzające, że dana praca nie zagraża ich zdrowiu. Trzeba też pamiętać, że pracownik młodociany ma obowiązek dokształcania się do ukończenia osiemnastego roku życia. To zaś oznacza, że praca nie może kolidować z nauką i nie może utrudniać wypełniania obowiązku szkolnego. A co z dziećmi poniżej piętnastego roku życia? Ich zatrudnianie jest zabronione, chyba, że praca dotyczy działalności artystycznej, kulturalnej, sportowej lub reklamowej. W tym wypadku konieczne jest jednak uzyskanie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej i orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy. Niezbędna jest też zgoda rodziców lub opiekunów prawnych.

Zatrudnienie niepełnoletniego przy wykonywaniu prac lekkich oraz w celu przygotowania zawodowego

Umowę o pracę z młodocianym można zawrzeć zarówno w celu wykonywania prac lekkich oraz w celu przygotowania zawodowego. Prace lekkie to te, które nie powodują zagrożenia dla zdrowia, życia i rozwoju psychofizycznego dziecka. Praca nie może wymagać nadmiernego wysiłku fizycznego lub utrzymywania przekrzywionej pozycji ciała, a warunki pracy nie powinny być zagrożone wpływem czynników chemicznych i biologicznych czy też pyłów. Pracodawca mający zamiar zatrudnić pracowników młodocianych powinien sporządzić wykaz prac lekkich, który zostanie zatwierdzony przez Państwową Inspekcję Pracy. Zatrudnienie w celu przystosowania zawodowego odbywanego w formie przyuczenia określonego zawodu to nic innego jak praktyki zawodowe. Zawody, w których można prowadzić naukę określają przepisy klasyfikacji zawodów szkolnictwa wyższego. Praktyka ta może trwać od 24 do 36 miesięcy, choć może być skrócona lub wydłużona o maksymalnie 12 miesięcy. Zatrudnienie w celu przystosowania zawodowego pozwala uzyskać kwalifikacje w konkretnym zawodzie i kończy się egzaminem.

Badania lekarskie

Zatrudniając młodocianego pracodawca, podobnie jak w przypadku innych pracowników, ma obowiązek skierować go na badania lekarskie. Jeśli zaś młodociany będzie pracował w gastronomii lub w branży turystycznej, konieczne będzie też wyrobienie książeczki sanitarno-epidemiologicznej. Młodociany, podobnie jak inni pracownicy, podlega też badaniom okresowym i kontrolnym.

Czas pracy

Czas pracy pracownika młodocianego nie może przekraczać 8 godzin na dobę i nie można go zatrudniać w godzinach nocnych lub nadliczbowych. Jeśli zaś zatrudniamy dziecko poniżej 15 roku życia, to czas pracy nie może przekraczać 6 godzin na dobę. Dziecku przysługuje też 30-minutowa przerwa wliczana do czasu pracy, jeśli dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5 godziny. Trzeba też pamiętać, że do czasu pracy wlicza się czas nauki objęty obowiązkowym programem zajęć szkolnych. Młody człowiek ma też prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.

Urlopy wypoczynkowe

Młodociany po upływie 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy nabywa prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych. Po upływie roku obowiązuje go urlop w wymiarze 26 dni roboczych. Niepełnoletniemu pracownikowi uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych. Na wniosek pracownika pracodawca jest zobowiązany udzielić urlopu bezpłatnego w okresie ferii szkolnych, jednak urlop ten wraz z urlopem wypoczynkowym nie może przekraczać 2 miesięcy.

Obowiązki pracodawcy

Pracodawca zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji czasu pracy pracowników młodocianych. Pracownik młodociany musi być też zgłoszony do ZUS, a pracodawca ma obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Wymiar składek oblicza się tak samo, jak w przypadku pełnoletniego pracownika. Rozliczenie podatkowe małoletniego odbywa się na tych samych zasadach co rozliczenie osoby pełnoletniej.

Umowa cywilnoprawna

Małoletniego można zatrudnić na podstawie umowy o pracę, ale możliwe jest też zawarcie umowy zlecenie lub umowy o dzieło. Jest to dopuszczalne, choć małoletni nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych i konieczna jest zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na zawarcie takiej umowy. Zgoda może być wyrażona na piśmie, lecz przyjmuje się, że wystarczy wiedza o zawieranej umowie i brak sprzeciwu. Jeśli małoletni, z którym zawieramy umowę cywilnoprawną jest uczniem, to nie podlega on obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu. Jeśli jednak niepełnoletni nie jest uczniem, to podlega ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. Dobrowolne jest jedynie ubezpieczenie chorobowe. W przypadku umów cywilnoprawnych rozliczenie podatkowe małoletniego odbywa się na tych samych zasadach, jak u osób pełnoletnich.