Podział zysku pomiędzy pracowników
Zysk netto wypracowany przez spółkę kapitałową może zostać przeznaczony na różne cele. Najpopularniejszym rozwiązaniem jest wypłata dywidendy dla udziałowców (akcjonariuszy) czy zasilenie kapitału zapasowego lub rezerwowego. Coraz częściej jednak zysk netto jest także wypłacany pracownikom w formie nagrody, choć niejasne regulacje mogą zniechęcać do korzystania z tej możliwości.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2013 poz. 1030 z późn. zm.), podział i wypłata całości zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego może nastąpić wyłącznie z końcem roku obrotowego na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia akcjonariuszy). Umowa spółki może również przewidywać inny sposób podziału zysku, jednakże co do zasady forma uchwały wspólników jest najczęściej stosowanym w praktyce rozwiązaniem.
Zysk netto jako nagroda
Zatem odnotowany zysk netto, zgodnie z uchwałą wspólników, może zostać przeznaczony na rzecz nagród dla pracowników. Wypłaty te podlegają obciążeniom analogicznym do wynagrodzeń wynikających ze stosunku pracy, przez co konieczne jest ich opodatkowanie i uwzględnienie odpowiednich składek ZUS. Co ważne, kwota przeznaczona do podziału nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy.
Jak zakwalifikować wypłaty z zysku netto?
Stanowisko organów podatkowych i sądów administracyjnych w przedmiocie kwalifikowania wypłat z zysku netto nie jest jednoznaczne, a ich skutki są źródłem licznych kontrowersji i sporów w doktrynie szeroko rozumianego prawa administracyjnego.
Zasadniczo rzecz rozbija się o to, czy spółka kapitałowa może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwoty brutto wypłat dokonanych na rzecz pracowników z podziału zysku netto. Zdaniem organów podatkowych i sądów administracyjnych nie jest to możliwe, gdyż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Podkreśla się przy tym, że wypłaty dokonywane są z wypracowanego przez spółkę zysku netto (dochodu po opodatkowaniu).
Z drugiej strony słychać ciche głosy rozsądku. Idąc wspomnianym tokiem rozumowania, wszystkie wydatki sfinansowane z wypracowanego zysku netto pozostawionego w spółce – jak np. zakup środków trwałych – nie są kosztem uzyskania przychodów, co z oczywistych względów jest nie do przyjęcia. Należy mimo wszystko uznać, że nagrody wypłacane z zysku netto stanowią swego rodzaju wynagrodzenie za pracę, która doprowadziła do osiągnięcia dochodu po opodatkowaniu.
