Umowa darowizny

Umowa darowizny została zdefiniowana w art. 888 kodeksu cywilnego, jako zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Innymi słowy, jej istota polega na obdarowaniu drugiej osoby konkretnym składnikiem posiadanego majątku, bądź określoną sumą pieniędzy, przynoszące skutek w postaci wzbogacenia się osoby ją przyjmującej. Umowę darowizny należy zawrzeć w formie pisemnej, a każdorazowe otrzymanie świadczenia należy zgłosić do urzędu skarbowego. Wyjątek stanowi darowizna własności i użytkowania nieruchomości oraz praw spółdzielczych, która obligatoryjnie musi przyjmować formę aktu notarialnego i jest zgłaszana do właściwego US przez sporządzającego ją notariusza. Co istotne, bezpłatne świadczenie określone w umowie nie musi być realizowanie bezpośrednio na rzecz obdarowanego. Darczyńca może zobowiązać w niej osobę przyjmującą darowiznę do zrealizowania nieodpłatnego świadczenia na rzecz osoby trzeciej.

Księgowanie otrzymanej darowizny

Każda darowizna, czy to pieniężna, rzeczowa, czy dotycząca nieodpłatnego świadczenia danej usługi stanowi przychód. Jej ewidencja księgowa odbywa się na podstawie przedmiotu umowy. Jak wynika z ustawy o rachunkowości, otrzymanie darowizny aktywów (z wyjątkiem tych przeznaczonych na nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnych i prawnych) należy zaliczyć do pozostałych przychodów operacyjnych. Ujmujemy w nich wszelkie środki pieniężne, materiały, towary, wyroby gotowe oraz inwestycje w nieruchomości i prawa. Z kolei, wartości niematerialne i prawne, środki trwałe oraz środki trwałe w budowie, należy zaliczyć do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Za ich wartość początkową uznaje się cenę rynkową, uwzględniając przy tym ich stopień zużycia i stan. Co istotne, w umowie może zostać określona także wartość w niższej wysokości. Warto pamiętać, że do kosztów uzyskania przychodów nie możemy zaliczyć odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, chyba że nabycie to nie stanowiło przychodu w naturze, dochód ten jest zwolniony z podatku dochodowego lub zaniechano od niego poboru podatku.

Darowizna w księgach darczyńcy

Wszelkie operacje, związane z zobowiązaniem się do nieodpłatnego świadczenia na rzecz drugiej osoby muszą znaleźć swoje odzwierciedlenie także w księgach rachunkowych darczyńcy. Darowizna w postaci aktywów, w tym środków pieniężnych, musi zostać ujęta w pozostałych kosztach operacyjnych. Jeśli chodzi o darowiznę pieniężną, należy ująć ją na rachunku zysków i strat. W przypadku wyrobów gotowych i towarów, darczyńca powinien ująć je w kwocie nabycia – towary lub w koszcie wytworzenia – wyroby gotowe. Nieodpłatne przekazanie środków trwałych z kolei podlega zaksięgowaniu poprzez ujęcie ich wartości początkowej w środkach trwałych, niezamortyzowanej części w pozostałych kosztach operacyjnych, a dotychczasowego umorzenia w odpisach umorzeniowych środków trwałych. Należy pamiętać, aby przed dokonaniem darowizny środków trwałych, ostatni odpis amortyzacyjny został rozliczony nie później niż w miesiącu przekazania ich do oddania.