Wiesława Moczydłowska: Najtrudniejszy dla księgowych jest zawsze podatek VAT. Zacznijmy zatem od tych regulacji. Jakie zmiany w VAT planuje Ministerstwo Finansów? Ryszard Malkiewicz: Ministerstwo Finansów zapowiedziało, że jest planowane podwyższenie limitu zwolnienia podmiotowego do 200 000 zł oraz wprowadzenie rozliczenia ryczałtowego dla tych podatników. Jednocześnie MF potwierdziło, że w resorcie trwają intensywne prace nad pakietem ustaw obejmujących m.in. zmiany w VAT, a także w zasadach obrotu paliwami. W innych krajach limit ten jest niższy, ale np. we Francji wynosi od 82.200 do 32 900 euro (w zależności od rodzaju działalności), w Irlandii 75 000 lub 37 500 euro rocznie. W ramach podwyższonego limitu podatnicy także płaciliby VAT w uproszczonej formie. Resort finansów kończy też prace nad pakietem rozwiązań dotyczących ograniczenia zakresu patologii i szarej strefy na rynku paliw płynnych. Celem przygotowanych zmian przez jest uniemożliwienie obchodzenia zabezpieczającej funkcji koncesji OPZ na obrót paliwami z zagranicą i uszczelnienie poboru podatku VAT w zakresie takiego obrotu. W ramach uszczelnienia poboru podatku VAT wprowadzony ma zostać obowiązek zapłaty przez podmiot dokonujący wewnątrzwspólnotowych nabyć paliw podatku VAT, wymagalnego z chwilą zakończenia procedury zawieszenia poboru akcyzy lub przemieszczenia wyrobów na terytorium kraju poza tą procedurą tj. z chwilą kiedy towar został do kraju fizycznie wprowadzony. Obecnie faktyczny obowiązek zapłaty podatku przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu paliwa powstaje po sprzedaży go w kraju. Jak poinformowało Ministerstwo Finansów, projekt ustawy powinien zostać uchwalony przez Sejm w czerwcu. Potencjalne zwiększenie dochodów z tytułu VAT i akcyzy szacowane jest na nie mniej niż 2,2-2,5 mld zł rocznie.

WM: Księgowe zajmujące się obsługą kadrowo-płacową też muszą śledzić zmiany przepisów. Ostatnie zmiany dotyczą umów na czas określony. O czym muszą wiedzieć służby kadrowe? RM: Od 22 lutego 2016 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące umów na czas określony. Limitują one zarówno czas trwania umów na czas określony, jak też ich liczbę. Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, jak również łączny okres zatrudnienia na podstawie takich umów zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekroczyć 33 miesięcy. Można zawierać maksymalnie 3 umowy na czas określony. Nie są to jednak ograniczenia o charakterze bezwzględnym. Przepisy zawierają kilka wyjątków, które umożliwią pracodawcy ominięcie limitów – zarówno w zakresie czasu trwania umów terminowych, jak też ich liczby. Należy podkreślić, że w związku ze zmianą przepisów dotyczących umów na czas określony zmienił się wzór umowy o pracę. Od 22 lutego 2016 r. trzeba w niej podać cel zawarcia umowy na czas określony lub wskazać leżące po stronie pracodawcy obiektywne przyczyny jej zawarcia. Obowiązek ten dotyczy jednak umów o pracę, których nie obejmują nowe limity w zakresie liczby umów na czas określony oraz w zakresie łącznego czasu ich trwania. W wyniku zmian w kodeksie pracy mamy obecnie przepisy dzielące umowy na tzw.: limitowe i bezlimitowe. Zmiany te skutkowały wprowadzeniem do umowy postanowienia dodatkowego odnoszącego się do celu zawarcia umowy na czas określony lub wskazania obiektywnych przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

WM: Od 1 maja stosujemy Unijny Kodeks Celny. Czy to dotyczy księgowych?

RM: 1 maja 2016 r. zaczęły rzeczywiście obowiązywać regulacje Unijnego Kodeksu Celnego. Tego dnia weszły w życie także akty delegowane i wykonawcze odnoszące się do Unijnego Kodeksu Celnego. Głównym celem wprowadzenia tzw. pakietu kodeksu jest poprawa funkcjonowania unii celnej, jako całości. Priorytetem jest jednolite stosowanie przepisów celnych na całym obszarze celnym UE przez krajowe służby celne państw członkowskich. Założeniem jest wyeliminowanie papierowego obiegu dokumentów, czyli docelowo wszystkie transakcje celne i handlowe będą prowadzane elektronicznie. Wprowadzony został jednak okres przejściowy, trwający najpóźniej do 31 grudnia 2020 r. W tym okresie zezwala się jeszcze na wykorzystanie innych technik zamiast obowiązującej po tej dacie techniki elektronicznego przetwarzania danych, środków wymiany i przechowywania informacji. Głownie tego maja dotyczyć zmiany. Na razie księgowych nie powinny martwic te zmiany. Unijny kodeks celny zastępuje obowiązujący od ponad 20 lat Wspólnotowy Kodeks Celny.

WM: Głośno w mediach jest o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. 13 kwietnia 2016 odbyło się jego pierwsze czytanie w Sejmie. Czego projekt dotyczy?

RM: Projekt dotyczy wprowadzenia do polskiego prawodawstwa klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania będzie miała zastosowanie, jeśli rezultatem działań mających cechy agresywnej optymalizacji podatkowej będzie korzyść podatkowa, której rozmiary przekraczają 100 000 zł. W celu zminimalizowania skutków związanych z wejściem w życie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania projekt zawiera propozycję wprowadzenia opinii zabezpieczających, umożliwiających podatnikom poznanie stanowiska administracji podatkowej odnośnie do planowanych lub podjętych już transakcji, do których potencjalnie zastosowanie może znaleźć klauzula. Opinie będą zawierały ocenę, czy planowana przez podatnika konstrukcja prawna stanowi nadużycie swobody kształtowania stosunków prawnych uzasadniające zastosowanie ogólnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. W debacie publicznej wprowadzenie klauzuli spotkało się z krytyką. Czas pokaże w jakim kierunku pójdą prace legislacyjne.

WM: Z nowości warto jeszcze zwrócić uwagę na uchwalony 13 kwietnia br. przez Sejm rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Ustawę przekazano Prezydentowi i Marszałkowi Senatu. Dotyczy płatności gotówkowych. Pozytywne zmiany?

RM: Projekt dotyczy wprowadzenia regulacji polegających na braku prawa do zaliczenia do kosztów przechodów, a także konieczności zmniejszenia takich kosztów o kwotę płatności w przypadku, gdy podatnik dokonywałby płatności z pominięciem rachunku płatniczego; obniżenia limitu wartości transakcji pomiędzy przedsiębiorcami obowiązkowo dokonywanych poprzez rachunek płatniczy, z obecnych 15 tys. euro na 15 tys. zł Rząd argumentował, że obniżenie obecnie obowiązującego limitu będzie miało pozytywny wpływ na zwiększenie transparentności dokonywanych transakcji, wzrost uczciwej konkurencji między przedsiębiorcami, zmniejszanie szarej strefy i w konsekwencji przyczyni się to do zwiększenia dochodów budżetu państwa.. Stosowne zmniejszenie w kosztach uzyskania dokonywane byłoby w miesiącu dokonania płatności z pominięciem rachunku płatniczego. W przypadku gdy w danym miesiącu podatnik poniósłby koszty w niższej wysokości niż kwota zmniejszenia, wówczas byłby zobowiązany do zwiększenia przychodów o różnicę. Zakładane przepisy przewidują również regulacje związane ze zmniejszeniem kosztów (zwiększeniem przychodów) w przypadku zmiany formy opodatkowania przez podatnika zobowiązanego do stosownej korekty – dokonywana byłaby za rok podatkowy poprzedzający rok podatkowy, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania. Z dużą obawą podchodzę do tych regulacji. Korektę kosztów już mieliśmy, nie sprawdziła się i ustawodawca musiał się z niej wycofać.

WM: Powiedzmy zatem o jeszcze jednej zmianie, o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym. Pierwsze czytanie odbyło się w Sejmie 3 kwietnia 2016r. Jakie zmiany on przewiduje?

RM: Projekt dotyczy zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego dla pośredniczących podmiotów tytoniowych Większość wśród pośredniczących podmiotów tytoniowych to mali i średni polscy przedsiębiorcy. Określenie minimalnej kwoty zabezpieczenia akcyzowego, które muszą złożyć pośredniczące podmioty tytoniowe, na tak wysokim poziomie, spowoduje wycofanie się z prowadzenia działalności w tym zakresie przez wiele podmiotów gospodarczych. O ile rezygnacja pośredniczących podmiotów tytoniowych, które zajmowały się jedynie obrotem suszem tytoniowym nie będzie miała większego wpływu na rynek tytoniu i jego uprawy w Polsce, to ograniczenie ilości podmiotów, które prowadzą działalność w zakresie przerobu tytoniu negatywnie wpłynie na rynek tytoniu w Polsce. Mali i średni polscy przedsiębiorcy, którzy nie mają możliwości złożenia tak wysokiego zabezpieczenia akcyzowego, które wielokrotnie przewyższa wartość towaru, jakim jest susz tytoniowy będą musieli zakończyć swoją działalność.

Dziękuję za rozmowę: Wiesława Moczydłowska