Nowa interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 1 kwietnia 2016 r. (numer PT3.8 101.41 .2015.AEW.2016.AMT. 141) jest odpowiedzią na wątpliwości podatników w kwestii momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT w przypadku wykonywania robót budowlanych.

Wątpliwości te pojawiły się wskutek nowelizacji ustawy o podatku VAT, która weszła w życie od 1 stycznia 2014 r. Wprowadziła ona zmiany zasad ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia usług. Obowiązek ten powstawał z dniem podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego, natomiast wskutek przedmiotowej nowelizacji, po 1 stycznia 2014 r. organy podatkowe zaczęły prezentować stanowisko, że znaczenie ma faktyczne wykonanie usługi, a nie odbiór prac przez inwestora i protokół zdawczo-odbiorczy.

Problemy przedsiębiorców pojawiały się wskutek tego, że od daty zakończenia robót do ich potwierdzenia protokołem zdawczo-odbiorczym mija często bardzo dużo czasu. Zdarza się też, że prace nie są akceptowane przez inwestorów. W związku z tym zrodziły się wątpliwości i obawy, iż organy podatkowe uznają, że ze względu na niewystawienie w terminie faktury VAT podatnik powinien opodatkować usługę wraz z upływem okresu trzydziestu dni od dnia zakończenia prac, bez względu na fakt czy prace zostały odebrane.

Stanowisko Ministra Finansów

Zdaniem Ministra Finansów aby w sposób prawidłowy określić moment wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej każdorazowo należy badać postanowienia umowne w kontekście przepisów ustawy o VAT, przy czym należy mieć na uwadze, że określenie momentu wykonania tych usług powinno następować na podstawie obiektywnych przesłanek, a postanowienia umowne mogą mieć tutaj jedynie charakter pomocniczy. Decydujące znaczenie dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego ma data wykonania usługi (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT) lub data wystawienia faktury (art. 19a ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT), która to data determinowana jest przez datę wykonania usługi.

Zgodnie z interpretacją, gdy usługa jest oddawana w całości za moment wykonania tej usługi należy uznać moment faktycznego jej wykonania, tj. dzień, w którym wykonawca w związku z wykonaniem całości określonej umową usługi zgłosił ją nabywcy do odbioru.

Gdy usługa będzie natomiast przyjmowana częściowo tj. umowa będzie przewidywała cykliczne zapłaty po wykonaniu części usługi budowlanej lub budowlano-montażowej, za moment wykonania części usługi należy wskazać moment, w którym wykonawca faktycznie wykonał część określonej umową usługi (doszło do faktycznego zakończenia części prac) i zgłosił ją nabywcy do odbioru.

W przypadku usługi o charakterze ciągłym (tj. usługi, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń), usługę uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się płatności lub rozliczenia. W przypadku usługi świadczonej w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego (tj. 31 grudnia), do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Ministerstwo Finansów odniosło się też do sformułowania „określono zapłatę" zawartego w art. 19a ust. 2 ustawy o VAT. W jego ocenie nie oznacza to, że kwota ta musi być znana (określona) z góry, przed wykonaniem usługi.

W wydanej interpretacji Minister Finansów stwierdził więc, że podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego nie ma wpływu na powstanie obowiązku podatkowego, a za datę wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej uznać należy datę faktycznego wykonania usługi. W interpretacji podkreślono, że za taką datę należy przyjąć ten moment, który w opinii wykonawcy jest zakończeniem usługi albo ich części, co oznacza, że jest ona gotowa do przyjęcia przez inwestora. Takie podejście chronić ma wykonawcę przed taką sytuacją, w której wykonawca robót zobowiązany był do zapłaty podatku VAT, mimo nie otrzymania zapłaty od inwestora.

Przedmiotowa interpretacja Ministra Finansów jest kolejną interpretacją z rozstrzygnięciem wątpliwości na korzyść podatnika. W interpretacji ogólnej, po analizie orzecznictwa krajowego i unijnego, Minister Finansów kompleksowo wypowiedział się co do momentu powstania obowiązku podatkowego, uwzględniając interes podatników. Należy przyznać, że działania resortu skłaniają się w kierunku ochrony praw podatników i przedsiębiorców.

Wiesława Moczydłowska

photo credit: Work Work Work via photopin (license)