Wiesława Moczydłowska: Z początkiem każdego nowego roku wchodzi w życie wiele przepisów, są też zapowiedzi nowych regulacji. Sprawia to, że zarówno przedsiębiorcy jak i pracownicy działów finansowo-księgowych muszą być czujni. Zatem warto informować także o tym co dopiero ma się wydarzyć aby mogli się odpowiednio przygotować. Zatem zacznijmy od zapowiedzi. Jednolity Plik Kontrolny to nowy obowiązek, który czeka podatników prowadzących księgi komputerowo, ale o którym zapewne jeszcze niewiele osób wie. Na czym on będzie polegał?

Ryszard Małkiewicz: Tak. To na razie mało nagłośniona kwestia. To nowy sposób komunikowania się podatnika z organami skarbowymi. Jednolity Plik Kontrolny to format ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych, w jakim podatnicy prowadzący te księgi przy wykorzystaniu programów komputerowych będą obowiązani przekazywać je organom podatkowym na ich żądanie. Obowiązek ten zostanie nałożony na podatników w oparciu o art. 193a dodany do ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Przepis ten wprowadziła nowelizacja tej ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. W uzasadnieniu projektu podano, że „Chodzi o to, aby można było w sposób automatyczny, przy wykorzystaniu odpowiednich algorytmów informatycznych, wyodrębnić niezbędne dane merytoryczne. Intencją projektowanych rozwiązań jest wprowadzenie do systemów księgowych nowej funkcjonalności, tj. możliwości edycji ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych w oparciu o powszechnie stosowany w komunikacji elektronicznej standard XML”. Trzeba mieć na uwadze, że zmiana ta umożliwi na przykład sortowanie danych pod kątem sprawdzenia określonych parametrów weryfikowanych w trakcie kontroli – chociażby wysokości obrotów z danym kontrahentem.

WM: Obowiązek posiadania oprogramowania pozwalającego na generowanie Jednolitego Pliku Kontrolnego oznacza, że podatników czekają wydatki na to oprogramowanie?

RM: Zapewne tak. Finansowy ciężar tego rozwiązania spocznie na barkach podatników. Nie ukrywajmy, celem wprowadzenia tego rozwiązania jest ułatwienie prowadzenia kontroli. Zatem takiego pliku będą żądać od podatnika zarówno organy podatkowe, jak i organy kontroli skarbowej. Nowelizacja zobowiązuje podatników do tego aby wykorzystywane przez nich oprogramowanie posiadało funkcję generowania plików z danymi w formacie Jednolitego Pliku Kontrolnego. Większość oferowanego na rynku oprogramowania posiada rozwiązania umożliwiające tworzenie raportów w tym standardzie. Może wystąpić konieczność modyfikacji systemów w ramach tzw. usługi wsparcia technicznego. Jednak jak to będzie wyglądało w rzeczywistości to czas pokaże.

WM: W jaki sposób będą przesyłane dane w postaci Jednolitego Pliku Kontrolnego?

RM: Nie wiemy jeszcze jakie będą zasady przesyłania tych danych – tj. czy możliwe będzie przesłanie ich na przykład jako zwykłego załącznika do wiadomości e-mail, czy też konieczne będzie stosowanie jakichś zabezpieczeń. Kwestie te ureguluje rozporządzenie ministra finansów. W drodze rozporządzenia określony zostanie sposób przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej ksiąg podatkowych, części tych ksiąg oraz dowodów księgowych w postaci elektronicznej oraz wymagania techniczne dla informatycznych nośników danych, na których księgi, części tych ksiąg oraz dowody księgowe mogą być zapisane i przekazywane, uwzględniając potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa, wiarygodności i niezaprzeczalności danych zawartych w księgach oraz potrzebę ich ochrony przed nieuprawnionym dostępem.

WM: Od kiedy ten obowiązek zacznie obowiązywać?

RM: Ustawodawca podzielił przedsiębiorców na małych, średnich i dużych. I ta kategoria będzie miała wpływ na termin tego obowiązku. Znaczna część zmian wynikających z ustawy nowelizującej weszła w życie 1 stycznia 2016 r. Obowiązek przesyłania danych w postaci Jednolitego Pliku Kontrolnego zacznie jednak obowiązywać 1 lipca 2016 r. Ustawodawca przewidział okres przejściowy dla małych i średnich przedsiębiorców (w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej). W okresie od 1 lipca 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. przedsiębiorcy ci będą mogli przekazywać dane w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej Jednolitego Pliku Kontrolnego. Nie oznacza to jednak bezwzględnego obowiązku przekazywania danych w tym formacie. Format ten będzie obowiązkowy dopiero od 1 lipca 2018 r.

WM: Rozumiem, że mali i średni przedsiębiorcy mają termin przesunięty do 1 lipca 2018 r. Duzi przedsiębiorcy muszą już się przygotowywać bo ich obowiązuje termin 1 lipca 2016 r. A jaka jest sytuacja mikroprzedsiębiorców?

RM: Tu zrodziły się rzeczywiście pewne wątpliwości. Przypomnijmy może, że do mikroprzedsiębiorców ustawodawca zaliczył takich przedsiębiorców, którzy w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniali średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnęli roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro, W art. 29 ustawy nowelizującej jest mowa o okresie przejściowym dla małych i średnich przedsiębiorców w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przepis nie wymienia mikroprzedsiębiorców. Ustawodawca o nich zapomniał i nie przewidział dla nich okresu przejściowego. Jednak nie oznacza to, że będą oni zmuszeni posiadać odpowiednie oprogramowanie już od 1 lipca 2016 r. bo nie było to celem ustawodawcy. Moim zdaniem należy uznać, iż w grupie małych i średnich przedsiębiorstw mieści się również pojęcie mikroprzedsiębiorstw. Choć szkoda, że nie zostało to wprost zapisane w ustawie nowelizującej. Dodać należy, że w kwestii tej wypowiedziało się też samo Ministerstwo Finansów, potwierdzając, że mikroprzedsiębiorcy będą objęci obowiązkiem przekazywania ksiąg i dokumentów w formie Jednolitego Pliku Kontrolnego dopiero od 1 lipca 2018 r. W okresie przejściowym - od 1 lipca 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. - księgi i dokumenty mogą ale nie muszą być przekazywane w tej formie przez mikroprzedsiębiorców.

WM: Przypomnijmy może jeszcze o kilku zmianach, które już obowiązują od stycznia br. Zacznijmy może od nowej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. Czy ze starej możemy jeszcze korzystać?

RM: Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 4 września 2015 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) od stycznia 2016 r. obowiązuje nowa PKWiU o nazwie PKWiU 2015. Stanowi ona załącznik do wskazanego rozporządzenia.

Na mocy przepisów przejściowych w ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej, do dnia 31 grudnia 2016 r. będzie można stosować równolegle Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług Natomiast do celów: opodatkowania podatkiem od towarów i usług, podatkiem dochodowym od osób prawnych, podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz zryczałtowanym podatkiem dochodowym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej starą wersję PKWiU będzie można stosować do 31 grudnia 2017 r.

WM: Od 2016 r. mamy też system wydawania interpretacji bardziej przyjazny podatnikom. W czym to się przejawia?

RM: Zmiany wprowadziła wspomniana już nowelizacja Ordynacji podatkowej. Obejmują one m.in. możliwość występowania z wnioskiem o interpretację indywidualną przez dwóch lub więcej podatników, jeśli dana sprawa dotyczy np. tego samego stanu faktycznego. W przypadku wniosku o interpretację indywidualną w zakresie zbieżnym z wydaną wcześniej interpretacją ogólną organ odeśle do stanowiska zajętego przez resort finansów w interpretacji ogólnej. Podatnik będzie mógł wystąpić do organu z wnioskiem o poinformowanie drogą telefoniczną albo przez internet o dacie wydania interpretacji i zawartej w niej ocenie stanowiska. Nowe regulacje weszły w życie 1 stycznia 2016 r.

WM: To powiedzmy jeszcze o korzystnych rozwiązaniach dotyczących odsetek. Nowelizacja Ordynacji wprowadziła także rozwiązanie zachęcające podatników do samodzielnego korygowania deklarowanych podatków w sytuacji zaniżenia zobowiązania, zawyżenia nadpłaty albo kwoty zwrotu podatku. Na czym ono polega?

RM: Jeżeli podatnik sam, z własnej inicjatywy dokona odpowiedniej korekty i zapłaci zaniżone wcześniej zobowiązanie, to odsetki za zwłokę od zaległości podatkowej wyniosą tylko 50 proc. wysokości podstawowej stawki. Warunkiem jest konieczność zapłaty podatku w ciągu 7 dni od złożenia korekty. Jednak w przypadku podatników podatku VAT oraz akcyzy brak złożenia korekty przed wszczętą kontrolą albo postępowaniem skutkuje obecnie zwiększeniem odsetek do 150 proc. podstawowej stawki (przy założeniu, że kwoty wynikające z zaniżenia podatku są istotne). Te zmiany też obowiązują od 1 stycznia 2016 r.

WM: Prowadzi Pan kancelarię podatkową, reprezentuje podatników w kontaktach z organami skarbowymi oraz sądami administracyjnymi i często wygrywa Pan te spory. Czego zatem życzy Pan Czytelnikom: przedsiębiorcom, księgowym i doradcom podatkowym?

RM: Dobrych relacji z organami skarbowymi.

Dziękuję za rozmowę: Wiesława Moczydłowska