Prawo do trzynastki

Zasady wypłacania trzynastki reguluje Ustawa z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym pracowników jednostek sfery budżetowej. Zgodnie z jej przepisami prawo do otrzymania trzynastej pensji mają pracownicy sfery budżetowej zatrudnieni na podstawie stosunku pracy. Dodatkowego wynagrodzenia nie mogą więc uzyskać pracownicy zatrudnieni na umowie-zleceniu bądź o dzieło. Warunkiem do otrzymania trzynastki jest przepracowanie co najmniej jednego roku kalendarzowego. Możliwe jest jednak wypłacenie trzynastej pensji, mimo że stosunek pracy trwa krócej niż rok. Trzynastka w proporcjonalnej wysokości może być wypłacona już po 6 miesiącach pracy. W wyjątkowych przypadkach dodatkowe wynagrodzenie przysługuje pracownikowi, który przepracował mniej niż 6 miesięcy, podczas gdy przebywał np.: na urlopie wychowawczym lub macierzyńskim. Pracownik może jednak stracić prawo do trzynastki w sytuacji: trwającej dłużej niż 2 dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy, przebywania w pracy w stanie nietrzeźwości, otrzymania kary dyscyplinarnej oraz rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia i z winy pracownika. Prawo do dodatkowej wypłaty nie obejmuje także pracowników zatrudnionych na państwowych stanowiskach kierowniczych. Przed wypłaceniem trzynastej pensji należy zorientować się, czy pracownik spełnia warunki do jej otrzymania, oraz ustalić jej wysokość. Kwota dodatkowego wynagrodzenia stanowi 8,5% sumy wszystkich wynagrodzeń, jakie pracownik otrzymał w ubiegłym roku kalendarzowym, dlatego też podstawę jej wymiaru należy pomnożyć o tę wartość. Do podstawy trzynastki nie wlicza się ekwiwalentu za niewykorzystany urlop oraz nagrody uznaniowej.

Dobra wola pracodawcy

W jednostkach nienależących do budżetówki trzynastka jest przywilejem, który zależy od dobrej woli pracodawcy. Wysokość oraz zasady wypłacania dodatkowego wynagrodzenia muszą być zapisane w przepisach wewnętrznych przedsiębiorstwa, w układzie zbiorowym pracy lub w umowie o pracę.

Trzynastka kosztem podatkowym

Trzynasta pensja, będąca dla pracownika dodatkowym wynagrodzeniem, jest przychodem wynikającym ze stosunku pracy. Należy ją wypłacić w przeciągu pierwszych trzech miesięcy następnego roku kalendarzowego po roku, za który ona przysługuje. Trzynastka dla pracownika pracującego w sferze budżetowej musi być wypłacona do końca marca przyszłego roku. Wypłacając trzynastkę w terminie, pracodawca będzie ją mógł wrzucić sobie w koszty uzyskania przychodu za rok poprzedni. W przypadku wypłacenia trzynastej pensji po terminie będzie należało ją rozliczyć w tym miesiącu, w którym pracownik otrzymał dodatkowe wynagrodzenie. Składki ZUS od trzynastki należy rozliczyć metodą kasową w miesiącu, w którym została ona wypłacona. W Polsce trzynasta pensja kosztuje państwo ok. 3,5 miliarda złotych rocznie.